Lokalna samouprava i banje Srbije u prošlosti

Voda je najvrednije i ničim zamenjivo prirodno dobro čoveka i čovečanstva. Pojavljuje se u više oblika i gradi više hidrografskih objekata. Sa kultnog, zdravstvenog, rekreativnog i turističkog aspekta, posebo se uvažavaju mineralne, termalne i termomineralne vode, koje čovek i društvo koriste već više milenijuma i na više načina. Zbog toga su nekadašnja i savremena saznanja o lekovitim vodama i banjama, od posebnog značaja i koristi, kako za lokalnu sredinu, tako i za opštu nacionalnu strategiju svrsishodnog korišćenja, unapređenja, očuvanja i planskog razvoja. Bogata istorijska prošlost naučnog istraživanja, kaptiranja i korišćenja izvora lekovite vode u Srbiji ima dugu tradiciju. Od inicijaive pojedinaca i lokalne zajednice, do državne intervencije, banjski turizam se u Srbiji razvio do zavidnih visina. Danas po broju smeštajnih kapaciteta, zaposlenosti i prometu turista je ispred planinskog turizma i može se upoređivati samo sa istim pokazateljima Beograda. Od tragova rimskih kupatila i turskih hamama, u nekoliko naših banja, do naših dana izrasli su balneološki centri prepoznativi i van granica Srbije. Od Fundatorskog osnivateljnog društva kiselo-vriše vode u Vrnjcima do savremenih velnes centara u više banja Srbije, značaj lokalne i držvne organizovanosti banjskog lečenja i turizma, u širem smislu reči, bogat je događajima i akcijama

O potrebi turističke klasifikacije planina Srbije

Prirodne turističke vrenosti Srbije su brojne i raznovrsne. Pri tome osnovnu sliku prostoru daju planine, koje su veoma različite po geografskom položaju i pristupačnosti, načinu i vremenu postanka, geološkom sastavu, morfološkim i morfometrijskim pokazateljima, klimatskim i biogografskim odlikama. Prostorna i turistička klasifikacija naših planina, na poseban način doprinosi poznavanju njihovih turističkih vrednosti, odnosno, vrstama turizma po kojima se prezentuju turističkom tržištu, tradicionalnoj posećenosti i savremenoj opremljenosti, broju i vrstama turističko-ugostiteljskih objekata i odgovarajuće suprastrukture. U procesu turističke valorizacije, više nego do sada, potrebno ih je tretirati komplementarno sa turističkim vrednostima u okruženju, posebno sa banjama, uređenim pećinama, kulturno-istorijskim spomenicima, seoskim naseljima, prostorima koji su zakomon zaštićeni (nacionalni parkovi, rezervati, specijalni rezervati) i postojećim, traicionalnim i savremenim manifestacijama. Turistička klasifikacija planina Srbije deo je istraživačkih zadataka geografa,geologa, ekologa, turizmologa i prostornih planera. Na rezultatima ovih, mogu se obezbeđivati investicije za izgradnju turističko-ugostiteljskih objekata i njihovo poslovanj

Savremeni pristup planiranja turističke regije

Savremenim domaćim i međunarodnim turističkim kretanjima zahvaćeni su prostrani planinski, primorski, ostrvski, urbani i ruralni prostori naše planete. Turizam sa nizom pozitivnih, ali i izvesnim negativnim posledicama u odnosu na živu i nežvu prirodu, tj. geografsku sredinu i ljudskom rukom i duhom stvarenim objektima, od značaja je za one koji putiju (turistička inicijativa) i one koji turiste prihvataju (turistička receptiva), kao i za brojne posrednike između ova dva pola turizma. Tamo gde se razvija organizovano, planski i u saglasnosti sa postojećim prirodnim i antropogenim vrednostima i odgovarajućim manifestacijama, izvor je značajnih matarijalnih prihoda, te se uvažava kao jedna od vodećih privrednih delatnosti, često višestruko značajna od klasičnih privrednih aktivnosti. Za pravilan razvoj turizma, koji mora biti na dobrobit svih učesnika u njegovoj realizaciji, tokom dužeg vremena, potrebno je svrsishodno, naučno osnovano, u praksi provereno planiranje, saglasno realnim kapacitetima prostora, koji je, bez obzira na sve veću moć čoveka i društva, ipak ograničen, a brojni njegovi elementi potrošni ili slabo obnovljivi. Prostorni planeri su pri ovome, prvi pozvani i kompetentni da na pravi način i na duži rok, osmišljavaju metode, akcije, naučne i aplikativne osnove planiranja turizma u regijama različitih vrsta (planinske, primorske, banjske, gradske, spomeničke, savremene, potencijalne). Iz prirode ka spomenicima, istorijski značajnim objektima i kompleksima, put do turizma po meri čoveka, koji poistovećujemo sa održivim turizmom, davaće najbolje ekonomske i društvene koristi samo ako se razvija planski u određenom prostoru, u našem slučaju u postojećoj ili potencijalnoj turističkoj regiji

O potrebi turističke klasifikacije planina Srbije

Prirodne turističke vrenosti Srbije su brojne i raznovrsne. Pri tome osnovnu sliku prostoru daju planine, koje su veoma različite po geografskom položaju i pristupačnosti, načinu i vremenu postanka, geološkom sastavu, morfološkim i morfometrijskim pokazateljima, klimatskim i biogografskim odlikama. Prostorna i turistička klasifikacija naših planina, na poseban način doprinosi poznavanju njihovih turističkih vrednosti, odnosno, vrstama turizma po kojima se prezentuju turističkom tržištu, tradicionalnoj posećenosti i savremenoj opremljenosti, broju i vrstama turističko-ugostiteljskih objekata i odgovarajuće suprastrukture. U procesu turističke valorizacije, više nego do sada, potrebno ih je tretirati komplementarno sa turističkim vrednostima u okruženju, posebno sa banjama, uređenim pećinama, kulturno-istorijskim spomenicima, seoskim naseljima, prostorima koji su zakomon zaštićeni (nacionalni parkovi, rezervati, specijalni rezervati) i postojećim, traicionalnim i savremenim manifestacijama. Turistička klasifikacija planina Srbije deo je istraživačkih zadataka geografa,geologa, ekologa, turizmologa i prostornih planera. Na rezultatima ovih, mogu se obezbeđivati investicije za izgradnju turističko-ugostiteljskih objekata i njihovo poslovanj

Turističko-geografski aspekt životne sredine

U procesu izučavanja razvija turizma, posebno na planu formiranja turističkih potreba, nauka je defi nisala dve vrste prostora: morbidni i sanatogeni. Po pravilu turističke potrebe, naročito rekreativne, zdravstvene i izletničke, formiraju se na prostoru ugroženih osnovnih životnih uslova, posebno vode, klime i vegetacije. Iste se razrešavaju u prostoru izvorne ili dobro očuvane i zaštićene prirode i kulturnog nasleđa u njoj. Iz toga se može izvesti zaključak da ukoliko su razlike između morbidnih i sanatogenih prostora veće, utoliko su turistička kretanja masovnija i učestalija. Naravno, za sveukupni razvoj privrede i poboljšanja uslova života, bez obzira na turizam, razlike između prvih i drugih ne treba povećavati, već životnu sredinu štititi i unapređivati uvek, svuda i na najbolji mogući način. Turizam i zaštita prostora moraju se tretiratai ne parcijalno i povremeno, već jedinstveno, komplementarno i na duži rok, jer razvoj jedne katagorije na račun druge vodi produbljivanju nesklada i narušavanju osnovnih, vekovima uspostavljanih, biotskih i abiotskih, ekoloških odnosa i procesa

Turističko-geografski aspekt životne sredine

U procesu izučavanja razvija turizma, posebno na planu formiranja turističkih potreba, nauka je defi nisala dve vrste prostora: morbidni i sanatogeni. Po pravilu turističke potrebe, naročito rekreativne, zdravstvene i izletničke, formiraju se na prostoru ugroženih osnovnih životnih uslova, posebno vode, klime i vegetacije. Iste se razrešavaju u prostoru izvorne ili dobro očuvane i zaštićene prirode i kulturnog nasleđa u njoj. Iz toga se može izvesti zaključak da ukoliko su razlike između morbidnih i sanatogenih prostora veće, utoliko su turistička kretanja masovnija i učestalija. Naravno, za sveukupni razvoj privrede i poboljšanja uslova života, bez obzira na turizam, razlike između prvih i drugih ne treba povećavati, već životnu sredinu štititi i unapređivati uvek, svuda i na najbolji mogući način. Turizam i zaštita prostora moraju se tretiratai ne parcijalno i povremeno, već jedinstveno, komplementarno i na duži rok, jer razvoj jedne katagorije na račun druge vodi produbljivanju nesklada i narušavanju osnovnih, vekovima uspostavljanih, biotskih i abiotskih, ekoloških odnosa i procesa

Savremeni pristup planiranja turističke regije

Savremenim domaćim i međunarodnim turističkim kretanjima zahvaćeni su prostrani planinski, primorski, ostrvski, urbani i ruralni prostori naše planete. Turizam sa nizom pozitivnih, ali i izvesnim negativnim posledicama u odnosu na živu i nežvu prirodu, tj. geografsku sredinu i ljudskom rukom i duhom stvarenim objektima, od značaja je za one koji putiju (turistička inicijativa) i one koji turiste prihvataju (turistička receptiva), kao i za brojne posrednike između ova dva pola turizma. Tamo gde se razvija organizovano, planski i u saglasnosti sa postojećim prirodnim i antropogenim vrednostima i odgovarajućim manifestacijama, izvor je značajnih matarijalnih prihoda, te se uvažava kao jedna od vodećih privrednih delatnosti, često višestruko značajna od klasičnih privrednih aktivnosti. Za pravilan razvoj turizma, koji mora biti na dobrobit svih učesnika u njegovoj realizaciji, tokom dužeg vremena, potrebno je svrsishodno, naučno osnovano, u praksi provereno planiranje, saglasno realnim kapacitetima prostora, koji je, bez obzira na sve veću moć čoveka i društva, ipak ograničen, a brojni njegovi elementi potrošni ili slabo obnovljivi. Prostorni planeri su pri ovome, prvi pozvani i kompetentni da na pravi način i na duži rok, osmišljavaju metode, akcije, naučne i aplikativne osnove planiranja turizma u regijama različitih vrsta (planinske, primorske, banjske, gradske, spomeničke, savremene, potencijalne). Iz prirode ka spomenicima, istorijski značajnim objektima i kompleksima, put do turizma po meri čoveka, koji poistovećujemo sa održivim turizmom, davaće najbolje ekonomske i društvene koristi samo ako se razvija planski u određenom prostoru, u našem slučaju u postojećoj ili potencijalnoj turističkoj regiji

Lokalna samouprava i banje Srbije u prošlosti

Voda je najvrednije i ničim zamenjivo prirodno dobro čoveka i čovečanstva. Pojavljuje se u više oblika i gradi više hidrografskih objekata. Sa kultnog, zdravstvenog, rekreativnog i turističkog aspekta, posebo se uvažavaju mineralne, termalne i termomineralne vode, koje čovek i društvo koriste već više milenijuma i na više načina. Zbog toga su nekadašnja i savremena saznanja o lekovitim vodama i banjama, od posebnog značaja i koristi, kako za lokalnu sredinu, tako i za opštu nacionalnu strategiju svrsishodnog korišćenja, unapređenja, očuvanja i planskog razvoja. Bogata istorijska prošlost naučnog istraživanja, kaptiranja i korišćenja izvora lekovite vode u Srbiji ima dugu tradiciju. Od inicijaive pojedinaca i lokalne zajednice, do državne intervencije, banjski turizam se u Srbiji razvio do zavidnih visina. Danas po broju smeštajnih kapaciteta, zaposlenosti i prometu turista je ispred planinskog turizma i može se upoređivati samo sa istim pokazateljima Beograda. Od tragova rimskih kupatila i turskih hamama, u nekoliko naših banja, do naših dana izrasli su balneološki centri prepoznativi i van granica Srbije. Od Fundatorskog osnivateljnog društva kiselo-vriše vode u Vrnjcima do savremenih velnes centara u više banja Srbije, značaj lokalne i držvne organizovanosti banjskog lečenja i turizma, u širem smislu reči, bogat je događajima i akcijama